Kẹo cu đơ được biết đến như một món kẹo ngọt ngào thường được người Việt ta mua về làm quà tặng đến cho gia đình, bạn bè và người thân mỗi lần du lịch miền Trung. Món kẹo này nổi tiếng tại Việt Nam đã từ rất lâu, nó thể hiện lên tinh thần gắn bó keo sơn và đồng lòng của người Việt ta. Loại kẹo có hương vị đặc biệt, thơm ngon, mỗi địa phương đều sẽ có cách chế biến riêng, mùi vị của món ăn này cũng trở nên đặc biệt và hấp dẫn ở từng vùng và khu vực khác nhau.
Giới thiệu chung về lịch sử hình thành của kẹo cu đơ
Kẹo cu đơ được biết đến như một loại kẹo đặc sản nổi tiếng của vùng đất Hà Tĩnh, Việt Nam. Đây là loại kẹo được đặc biệt làm từ đậu phộng (lạc) kết hợp cùng với mật mía, mạch nha, đường, gừng,… kẹp cùng bánh tráng vô cùng thơm ngon, mang đến hương vị không thể nào quên được.
Kẹo cu đơ có nổi tiếng như lời đồn?
Kẹo cu đơ tính đến thời điểm hiện tại là một món đặc sản nói lên tinh thần của người khu vực miền Trung Việt Nam, ngọt ngào, đoàn kết và keo sơn. Kết cấu dính và hương vị ngọt ngào của món kẹo đã thể hiện rất rõ tinh thần ấy của người dân nơi đây.
Kẹo lạc hiện nay nổi tiếng trong nước và có tiếng vang bay xa ra tầm quốc tế. Được biết, năm 2020 – 2021, Tổ chức ghi nhận Kỷ lục của Việt Nam đã ghi nhận loại kẹo ngọt ngào và béo ngậy thơm ngon này thuộc “Top 100 quà tặng đặc sản Việt Nam”. Nhiều du khách nước ngoài sau khi thử món kẹo độc lạ này cũng mua về nước làm quà tặng cho người thân và bạn bè.
Cu đơ được hình thành như thế nào?
Món cu đơ có xuất thân là đặc sản của vùng đất Hà Tĩnh nước ta. Cụ thể, vào năm 1953, cha ruột khai sinh ra món kẹo lạc nổi tiếng này, ông Đinh Vy sống tại vùng đất Hương Sơn đầy truyền thống thường xuyên làm nghề buôn trầu cau và thúng mủng. Khi rảnh rỗi, ông bắt đầu tìm cách chế biến những vật liệu tự nhiên.
Cụ thể, ông Đinh Vy thường nghiên cứu việc trộn lẫn đậu phộng và vỏ chanh, sau đó nấu kết hợp cùng với mật mía để tạo thành kẹo. Mới đầu, khi làm xong, ông thường đổ thành phẩm ra một chén bát sử để cho nguội rồi múc ăn. Sau này, món ăn này trở nên phổ biến hơn tại các chợ quê. Loại kẹo lạc ngọt ngào này thường được bán dùng chung với nước chè, mang đến hương vị đặc trưng của làng quê Việt.
Vào thời điểm đó, thực dân Pháp còn đang là kẻ địch của nước ta, nhà của ông Đinh Vy (lúc này được mọi người gọi thân thiết là ông Cu Hai) cách ngôi trường Thiếu sinh khoảng 2 cây số. Sau khi học xong, đám học sinh kéo nhau đến nhà ông để dùng món kẹo đặc biệt này. Một số người Pháp cũng thích ăn món kẹo này và thường gọi nó là kẹo Đơ (phiên âm từ tiếng Pháp sang nghĩa là kẹo lạc).
Người Việt kết hợp tên của ông Cu Hai với kẹo Đơ như người Pháp nên đến nay món kẹo được biết đến là kẹo cu đơ. Món kẹo này đã tồn tại trên đất Việt hàng chục năm nay.
Cu đơ có mùi vị như thế nào?
Như đã được giới thiệu từ trước, cu đơ có thành phần chủ yếu là lạc (đậu phộng), đường mía mật nên rất dễ hiểu khi kẹo này có hương vị ngọt ngào và bùi béo từ hai nguyên liệu trên. Để làm dịu vị ngọt quá gắt thì việc nấu cùng vỏ chanh cũng được chú trọng. Ngoài ra, khi nấu kẹo, người ta cũng thường cho gừng vào bên trong, tạo ra được mùi vị thơm thơm, the the và ấm nóng.
Cu đơ là đặc sản và có xuất phát điểm từ đâu?
Như đã đề cập rất rõ ràng từ phần trước, kẹo lạc cu đơ được xem là một kết tinh tinh thần từ nền nông sản và tình quê Hà Tĩnh. Món kẹo lạc đến từ vùng đất miền Trung này luôn mang đến hương vị mới lạ, ngọt ngào và bất ngờ cho những ai đã từng nếm thử.
Được nhắc tới từ trước, sau khi ông Đinh Vy sáng tạo ra món ăn độc đáo này cho người dân Việt, từ một bát lạc nấu mật mía bình thường, món kẹo này dần len lỏi vào đời sống đồng bào ta tại các khu vực chợ lớn nhỏ. Kẹo cu đơ ban đầu được phổ biến tại Hà Tĩnh, sau đó được những người lái buôn thích thú và học hỏi công thức lan về các tỉnh khu vực miền Trung và sau này là được cả nước yêu thích.
Kẹo lạc đậu phộng sau này được dùng chung khi kẹp với bánh tráng. Như vậy vừa có thể làm giảm vị ngọt gắt của nhân kẹo, vừa tạo ra độ giòn và hương vị thơm ngon khác biệt. Khi thưởng thức món kẹo cu đơ thơm ngon, dẻo dính, chúng ta có thể kết hợp với một số loại thức uống thanh nhẹ như trà xanh, trà thảo mộc, trà hoa nhài,…
Cách làm kẹo cu đơ có đơn giản không?
Nhiều người sau khi thưởng thức được hương vị đặc biệt của loại kẹo này luôn nhung nhớ không nguôi. Mua tại những cửa hàng thì mùi thơm lại không bằng tại vùng đất quê hương Hà Tĩnh của nó, vì vậy họ đã tìm hiểu những bước để có thể tạo ra loại kẹo cu đơ thơm ngon này để khi thèm có thể lập tức thi triển tay nghề và có thể thưởng thức ngay được.
Làm kẹo lạc Hà Tĩnh có đơn giản hay không?
Việc làm kẹo cu đơ tại nhà nhìn chung cực kỳ đơn giản, chỉ cần mua đủ nguyên liệu và nấu chung với nhau là xong. Tuy nhiên, với mỗi cách chế biến khác nhau sẽ cho ra mùi thơm và hương vị của kẹo khác nhau. Không phải người nào làm kẹo lạc ngọt ngào này cũng đều thành công. Phải thực sự nắm vững bí quyết và canh thời gian cho đúng thì mới có thể làm ra được thành phẩm chất lượng cao.
Nếu có điều kiện, người dùng nên mua kẹo cu đơ tại những cơ sở sản xuất kẹo lạc Hà Tĩnh chuyên nghiệp để có thể thưởng thức được mùi vị chính tông và đặc trưng nhất. Việc mua kẹo tại các cửa hàng này vừa giúp cho người dùng tiết kiệm được thời gian chế biến, lại vừa có thể tận hưởng được thành phẩm thơm ngon tuyệt vời. Đôi khi việc tự làm kẹo ở nhà cũng mang tính chất xui rủi khá cao.
Cách làm kẹo cu đơ chi tiết nhất
Để có thể làm nên được những chiếc kẹo cu đơ thơm ngon và gây lưu luyến cho người dùng, nghệ nhân làm kẹo phải thực hiện thông qua các bước sau:
- Đầu tiên không thể thiếu được việc chọn nguyên liệu. Chọn lựa các nguyên liệu tốt, chất lượng cao sẽ tạo ra sản phẩm kẹo có chất lượng tốt nhất. Trong khâu này, người làm kẹo sẽ phải chuẩn bị các thứ như: đậu phộng, mật mía, mạch nha, gừng, vỏ chanh, bánh tráng (bánh đa) nướng.
- Tiếp theo, sau dùng mật mía trộn đều cùng với đậu phộng, vỏ chanh vào chảo để đun sôi với lửa nhỏ. Chú ý một điều vô cùng cần thiết, chính là trong quá trình đun kẹo, người làm kẹo phải liên tục khuấy mật mía đều tay để không bị cháy.
- Trong quá trình khuấy mật, người làm kẹo cũng có thể thêm vào một số những nguyên liệu phụ gia để tạo hương vị thơm ngon khác như: mạch nha và gừng. Liều lượng cho tùy thuộc vào mỗi người làm kẹo khác nhau.
- Cuối cùng, sau khi kẹo đã đạt được độ sệt nhất định, người làm kẹo tắt bếp và có thể đổ kẹo vào giữa hai miếng bánh tráng (bánh đa nướng). Nhiều nơi cho đến giờ vẫn giữ cách ăn cổ xưa, chính là bỏ kẹo vào bát sứ và múc ăn, cách ăn này cũng rất đặc biệt và khiến cho người dùng có thể thưởng thức hết được vị ngon của kẹo đã nấu.
Bảo quản kẹo cu đơ ra sao để lâu hư?
Kẹo cu đơ thường được mua về để làm quà cho gia đình và bạn bè mỗi lần có dịp đi du lịch Hà Tĩnh. Từ khi được làm ra cho đến lúc người mua vận chuyển trong quá trình thì phải qua một đoạn thời gian khá lâu. Câu hỏi được nhiều người đặt ra là làm sao để kẹo này lâu hư nhất?
Khi mua kẹo tại các địa chỉ uy tín, có thể thấy một bọc kẹo cu đơ gồm nhiều miếng xếp chồng với nhau được bao bọc cẩn thận trong một lớp giấy báo kín. Nên ngoài bọc báo kín này được đóng bịch cẩn thận, không để lọt khí vào bên trong. Có thể thấy, để bảo quản được loại kẹo lạc Hà Tĩnh thơm ngon này, chúng ta tránh để kẹo tiếp xúc với không khí bên ngoài, tránh ánh sáng mặt trời.
Sau khi mua về thì nên bảo quản cu đơ vào trong tủ mát, tủ lạnh, sau khi dùng xong thì cũng cột chặt. Việc bảo quản kẹo trong tủ mát sẽ có thể làm tăng thời hạn sử dụng của loại kẹo này lên đến 3-4 tháng. Tuy nhiên, cu đơ ngon nhất là khi mới vừa làm xong, nóng hổi, thưởng thức ngay cùng với nước chè nóng thật sự là tuyệt phẩm cho những ngày đông lạnh giá.
Một số cơ sở có bán kẹo cu đơ nổi tiếng trên thị trường
Hiện nay, nếu muốn mua và thưởng thức hương vị của loại cu đơ nổi tiếng, người dùng có thể ghé đến một số những cơ sở có nguồn gốc lâu đời như: Cơ sở Thư Viện Hà Tĩnh, Hà Tĩnh – Lâm Phê, Phong Nga Hà Tĩnh, Ông Lung chuyên đặc sản kẹo lạc Hà Tĩnh,…. Những địa chỉ này đều cực kỳ đáng tin và có tuổi đời vô cùng đáng nể.
Trong đó, cơ sở làm kẹo lạc Thư Viện Hà Tĩnh đến nay đã có tuổi đời lên đến 30 năm, danh tiếng tại đây đã vang khắp cả nước. Nếu muốn có thể thưởng thức được hương vị cu đơ chính tông thì không thể bỏ lỡ địa chỉ này. Đặc biệt, hương vị kẹo lạc tại đây không quá ngọt gắt và được làm từ 100% nguyên liệu tự nhiên, để bảo quản lâu sẽ không mất đi vị giòn và dẻo.
Không dừng lại ở đó, nếu đến du lịch Hà Tĩnh thì chúng ta đều có thể mua kẹo lạc làm quà tại nhiều quầy hàng bán dọc con đường quốc lộ 1A nằm ngay trên ga tàu của vùng đất Hà Tĩnh. Những quầy hàng này đều có chi phối sản phẩm của thương hiệu kẹo ông Lung. Những sản phẩm đến từ cơ sở làm kẹo của ông Lung đều vô cùng tinh xảo, được chế biến và đóng gói cực kỳ cẩn thận.
Lời kết
Trên đây là toàn bộ những thông tin về loại kẹo cu đơ truyền thống thơm ngon của nước ta. Loại kẹo này có lịch sử tồn tại trên dải đất hình chữ S lâu dài, là một trong những nét đẹp văn hóa khó đâu có thể sao chép được. Loại kẹo ngọt ngào này hiện có nhiều cơ sở làm và chế biến, mỗi nơi đều có cách chế biến khác nhau và mùi vị đều thơm ngon có nét đặc trưng riêng của từng nơi.
